ELF-test maakt leverdiagnostiek sneller en patiëntvriendelijker.Zekerheid die we eerder misten.

“Vroeger gingen deze patiënten naar de algemene polikliniek Hepatologie, waar ze werden gezien door één van onze twaalf hepatologen. Omdat leververvetting nu zo erg toeneemt, hebben we besloten dit te concentreren om de zorg beter te structureren en harmoniseren. Daarnaast bevindt het Erasmus MC zich in de voorhoede van medicijnontwikkeling. We hebben nog geen geregistreerde geneesmiddelen in Nederland voor de behandeling van leververvetting, dus binnen de poli lopen ook studies met nieuwe geneesmiddelen.”

“We voeren meerdere metingen uit: een algemeen lichamelijk onderzoek (inclusief onder andere de buikomtrek), een echo, een fibroscan en een uitgebreid bloedonderzoek. We kijken daarbij vooral naar verlittekening, want dat laat zien dat de leverziekte actief is en progressief verloopt. Als dat maar doorgaat, krijg je op een gegeven moment een disfunctionerende lever. 

Klassiek gezien doe je, als je op basis van de echo en fibroscan vermoedt dat er sprake is van ernstige verlittekening, een leverbiopt om dat te bevestigen. Zo’n invasieve methode brengt altijd risico’s op complicaties met zich mee en is voor de patiënt niet zo prettig. Bovendien is het soms simpelweg lastig om zo’n biopt uit te voeren, bijvoorbeeld omdat er sprake is van veel overgewicht. In dat geval biedt de ELF-test uitkomst om meer diagnostische zekerheid te krijgen.”

“De ELF-test – voluit de Enhanced Liver Fibrosis-test – meet verschillende afbraakproducten van lever- verlittekening via een eenvoudig bloedonderzoek. Deze specifieke eiwitten komen vrij wanneer er littekenweefsel wordt gevormd. Hoe hoger de waarde, hoe meer verlittekening. Stel: de fibroscan is verhoogd, maar de ELF-test is juist laag. Als het echografisch beeld ook weinig aanwijzingen geeft voor verlittekening, dan kun je besluiten om geen punctie te doen. 

Andersom komt het ook voor dat je op basis van de echo en fibroscan niet veel problemen verwacht, maar dat de ELF-test juist wél hoog uitvalt. Dan weet je: er is toch nader onderzoek nodig, we moeten wellicht toch een punctie doen.”

“Ten eerste zorgt de ELF-test ervoor dat er een betere diagnose kan worden gesteld. Soms lijkt het op basis van echo en fibroscan zoals gezegd mee te vallen, maar laat de ELF-test vervolgens tóch een mogelijke verlittekening zien. Je voorkomt dus dat mensen onterecht naar huis gaan terwijl ze eigenlijk verdere controle nodig hebben. 

Ten tweede is het voor patiënten vaak prettiger. In sommige gevallen – zoals wanneer alle testen in dezelfde richting wijzen – kan een leverbiopt zelfs helemaal worden uitgespaard. Dat scheelt patiënten niet alleen het ongemak van een punctie, maar ook het risico op complicaties.”

“Er komen steeds meer richtlijnen voor de detectie van leverfibrose in de huisartsenpraktijk. De huidige richtlijn bevat een risicoscore – de FIB-4, een berekening op basis van leeftijd, levertesten en bloedplaatjes –, maar die mist in de praktijk vrij veel patiënten met verlittekening. Daarom hebben wij de MAF-5-score ontwikkeld, op basis van buikomtrek, BMI, en drie bloedwaarden. Heel simpel en goedkoop, en veel beter in het oppikken van risicopatiënten. MAF-5 is echter wel een sensitieve screeningstest: hij pikt veel risicopatiënten op, maar daardoor zitten er ook relatief veel fout-positieven tussen. Juist dan is de ELF-test een mooie aanvulling om te bevestigen of er daadwerkelijk sprake is van verlittekening.” 

"Samen met huisartsen en ziekenhuizen in de regio Rotterdam hebben we recent een nieuw zorgpad ontwikkeld: een gestandaardiseerde werkwijze voor de diagnostiek en behandeling van leververvetting. We geven ook onderwijs aan huisartsen over het ziektebeeld en de richtlijnen. Je merkt al met al dat huisartsen ons steeds beter weten te vinden voor deze patiënten.”