Drastisch ingekorte wachttijden, snellere scans én uitgebreidere diagnostische mogelijkheden: het Laurentius Ziekenhuis Roermond (LZR) stapte voor een significant deel van MRI-scans van de hersenen over op het GOBrain-protocol. Radiologen Frank Raat en Rogier van Stiphout vertellen.
“Wij zijn een middelgroot, perifeer ziekenhuis en geen academisch centrum, maar toch is het voor ons belangrijk om bij te blijven en te blijven innoveren”, vertelt Raat. “Inzet van nieuwe technologie om zorg te verbeteren is voor ons een speerpunt. Zo zijn we het eerste perifere ziekenhuis in Nederland dat is gestart met MRI-geleide prostaatbiopsieën, met behulp van een robot of Remote Controlled Manipulator (RCM). Begin september werden de eerste vijf patiënten gebiopteerd. In Nederland gebruikt nu alleen nog het Radboudumc in Nijmegen deze RCM.”
Het gesprek met Raat en Van Stiphout gaat over hersenscans, maar de prostaat komt niet zomaar ter sprake. Want prostaat-MRI-scans waren een belangrijke beweegreden voor het LZR om hersenscans met GOBrain te gaan doen. “Efficiency”, zo vat Raat de motivatie samen. “Door een significant deel van onze hersenscans met GOBrain te doen, kunnen we die scans flink versnellen. En dat biedt weer ruimte voor andere indicaties, zoals de prostaat.”
Prostaat MRI Netwerk
Sinds november 2016 mag het LZR zich namelijk officieel een regionaal Prostaat MRI Center of Excellence noemen. Van Stiphout: “Als vijfde ziekenhuis in Nederland zijn we aangesloten bij het Landelijk Referentie Expertise Centrum voor de Prostaat in het Radboudumc: een netwerk dat tot doel heeft continu de hoogste kwaliteit te leveren en MRI-technieken te verbeteren.” Die voortrekkersrol op het gebied van prostaatonderzoek brengt direct een uitdaging met zich mee: de MRI-scanner in het LZR wordt namelijk al uitstekend benut. “Op werkdagen scannen we tot 21.00 uur ’s avonds en ook in het weekend worden al scans gedaan”, vervolgt Van Stiphout. “Dat alles was een eerste aanleiding om te kijken hoe we de scanner efficiënter konden gaan benutten en het groeiend aantal aanvragen het hoofd konden bieden.”
Significant korter
Het GOBrain-protocol van Siemens Healthineers bleek een optie voor het LZR. GOBrain is een gestandaardiseerde set van vijf protocollen in verschillende oriëntaties, met T1- en T2-wegingen. Het protocol is gevalideerd voor diverse neurologische aandoeningen, zoals beroerte, bloeding, infecties en tumorvorming, en andere pathologie. Voordeel van GOBrain is dat er met een significant kortere scantijd tegen gereduceerde kosten optimaal gebruik wordt gemaakt van de MRI-scanner. Van alle aanvragen voor MRI-scans die de afdeling binnenkrijgt, draait zo’n 30% om hersenscans, legt Raat uit. “Om écht efficiënter te kunnen werken, moet ongeveer de helft van die patiënten met GOBrain gescand kunnen worden. Dan kunnen we patiënten gaan ‘clusteren’ zodat we daadwerkelijk tijdwinst boeken in de onderzoeken.” En die tijdswinst is fors. Van Stiphout: “De scantijd is gereduceerd van twintig minuten naar zes minuten. Door patiënten te clusteren, kunnen we in het ideale geval tien patiënten scannen per twee uur. Voorheen waren dat er ongeveer vier.”
Dubbel gescand
Raat: “In het voorjaar van 2017 zijn we gestart met het protocol. Eerst hebben we in overleg met de neurologen een overgangsperiode ingesteld. In die tijd hebben we een deel van de patiënten dubbel gescand: op onze ‘klassieke’ manier en met GOBrain.” Van Stiphout: “Dat viel qua extra belasting voor de patiënten erg mee, aangezien er natuurlijk maar vijf tot zes minuten scantijd bijkwam. Op die manier konden we voor onszelf én voor onze aanvragers bevestigen dat de kwaliteit van de resultaten tenminste gelijkwaardig is.” De triage om te bepalen welke patiënten wel en niet voor GOBrain in aanmerking komen, gebeurde tijdens de overgangsperiode door de neurologen, maar tegenwoordig doen Raat en Van Stiphout en hun collega’s dat zelf. “Tot ieders tevredenheid. En op deze manier kunnen we afspraken met patiënten ook zelf clusteren, zodat we GOBrain-scans ook efficiënt kunnen plannen,” aldus Raat.
Variaties op een thema
“Het GOBrain-protocol breiden we nog wel af en toe uit”, stelt Van Stiphout. “Variaties op een thema, zogezegd. Bij een follow-up van een patiënt met verdenking van metastasen maken we bijvoorbeeld ook een scan met contrast. Dan zijn we nog steeds veel sneller af dan in de oude situatie. En afhankelijk van de vraagstelling voegen we andere korte series toe.” Van Stiphout en Raat zien inmiddels een verschuiving in de aanvragen van CT naar MRI. “Vanuit onze hoofdpijnpoli is dat een opvallende tendens”, vertelt Raat. “Niet alleen vanwege de kortere scantijden dankzij GOBrain, maar ook omdat er voor de patiënt geen stralingsbelasting. Specifiek bij de hoofdpijnpoli gaat het vaak om jongere, vrouwelijke patiënten, waar dat natuurlijk nog eens extra meeweegt.”
Méér dan CT
“Een groot bijkomend voordeel is dat je uit MRI over het algemeen meer kunt halen dan uit CT, zeker als het gaat om hersenscans”, vervolgt Van Stiphout. “Neem bijvoorbeeld gliomen, die zie je niet op een CT en wel op een MRI.” De Spoedeisende Hulp van het LZR profiteert óók van het GOBrain-protocol. “Bij een infarct zie je meestal niks op CT, terwijl je met behulp van MRI de omvang en eventuele kansen op een bloeding kunt inschatten. Waardevolle informatie in een spoedsituatie. Het verschil in snelheid tussen CT en MRI is dan geen argument meer.” Hoe zit het dan met de wachttijden voor de patiënten in het LZR? Nóg een voordeel, want die zijn logischerwijs ook fors ingekort. Raat: “Voorheen bedroeg de wachttijd een aantal weken, nu kunnen patiënten vaak al terecht voor een afspraak binnen één dag. De doorlooptijd is nu nagenoeg gelijk aan die van de CT.” Aanvragers zijn positief en patiënten kunnen veel sneller geholpen worden. En de laboranten? Van Stiphout: “Voor hen is het wel wat harder werken, er komen immers méér patiënten bij per uur, zodat die handelingen wat toenemen ten opzichte van de daadwerkelijke scan. Maar dat is voor onze laboranten geen bezwaar.”
Kinderen en ouderen
De kortere scantijd brengt ook nog een ander patiëntvoordeel met zich mee. Van Stiphout: “Met name voor ouderen, maar ook voor jonge kinderen én heel angstige patiënten is een kortere scantijd natuurlijk heel prettig. Bij patiënten die last hebben van tremoren, bijvoorbeeld vanwege Parkinson, verkleint de kans op artefacten. Ook voor kinderen gaat dat op, net zoals het feit dat je kinderen met MRI niet aan straling blootstelt.” Waarom wordt GOBrain dan niet breder ingezet? “Dat begrijp ik heel eerlijk gezegd ook niet”, zegt Raat. “Niet elke patiënt heeft op basis van de vraagstelling van de neuroloog een uitgebreid MRI-onderzoek nodig. In zeldzame gevallen moet een patiënt nog wel eens terugkomen voor aanvullende series, maar dan nog is GOBrain een prima screeningsonderzoek dat in de meeste gevallen de vraagstelling van de clinicus oplost.”