Alerji nedir? Alerjik reaksiyonların belirtileri, nedenleri, testleri ve tedavileri
Alerji nedir?
Alerji, bağışıklık sisteminin çevrede bulunan ve alerjen olarak bilinen normalde zararsız maddelere karşı verdiği anormal bir tepkidir.
Alerjiye bağlı gelişen reaksiyonlar mevsimsel olarak veya yıl boyunca ortaya çıkar. Alerjiniz varsa, bir alerjene yanıt olarak çok fazla IgE antikoru üretebilirsiniz. IgE antikorları bir alerjenle reaksiyona girdiğinde, vücudunuz belirli alerjik semptomlara neden olan kimyasallar salgılar.
Alerjiler oldukça sık rastlanır ve her yaştan, cinsiyetten ve etnik kökenden insanı etkiler.
Astım, rinosinüzit, atopik dermatit ve gıda, ilaç ve sokan böceklere karşı yaşamı tehdit eden alerjiler dâhil olmak üzere tüm alerjiler ve buna bağlı hastalıklar nüfusun en az %30'unu ve ailelerin yaklaşık %80'ini etkilemektedir.1-4
Alerjik hastalıkların görülme sıklığı sanayileşmiş ülkelerde 50 yılı aşkın süredir artmaya devam etmektedir.1
Dünya çapında, okula giden çocuklar arasında bir veya birden fazla yaygın alerjene karşı duyarlılık geliştirme oranları %40-50'ye yaklaşmaktadır.1
Çocuklar ve alerjiler
Alerjilerin çoğu kalıtsal olduğu için çocuklar özellikle risk altındadır. Yaygın olan inancın aksine, alerjik olmak için alerjik bir bünye ile doğma zorunluluğu bulunmamaktadır. Daha önce hiç sorununuz olmamasına rağmen herhangi bir şeye karşı aniden alerji geliştirebilirsiniz.
Tipik olarak, gıda alerjileri solunum alerjilerine dönüşür ve klinik semptomlar genellikle yaşla ilişkilidir; bebeklik döneminde egzama görülür, bunu bebeklik veya çocukluk döneminde gastrointestinal sıkıntı izler. Rinit (Burun İltihabı) genellikle geç çocukluk döneminde görülür ve solunum alerjisi semptomları ergenlik öncesi ve ergenlik yıllarında alerjik astım ile kendini gösterir.5
Alerji belirtileri
Alerji, hafiften hayatı tehdit edene kadar bir dizi belirtiye neden olabilir. Hafif alerjik reaksiyonlar genellikle vücudun belirli bir bölgesinde sınırlı bir reaksiyonla başlar, ancak daha orta ve şiddetli reaksiyonlar semptomların tüm vücuda yayılmasına neden olabilir. Anafilaksi, genellikle epinefrin ile acil tedavi gerektiren ciddi ve potansiyel olarak yaşamı tehdit eden bir alerjik reaksiyondur.
Alerji belirtileri
Öksürük
Burun akıntısı
Gözlerde kaşıntı
Hapşırma
Deri döküntüleri ve kurdeşen
Egzama
Mide krampları
Kusma
İshal
Belirli bölgelerde şişme
Nefes almada zorlanma
Alerjik Şok
Alerjilerin yaygın nedenleri
Hayvanlar
İlaçlar
Toz
Yiyecekler
Böcekler
Küf
Bazı mesleklerden kaynaklı alerjenler
Polenler
Gallery: Common triggers to allergic reactions
Galeri
Hayvanlar
Hayvan tüyleri, başlıca alerjen kaynağı olarak klinik olarak incelenmektedir. Kediler, köpekler, kuşlar, kemirgenler ve kürkü veya tüyü olan herhangi bir hayvan, hayvan tüyü barındırır.
Alerjiler nasıl teşhis edilir?
Alerji testleri
Alerjiler için erken ve doğru teşhis ve tedavi daha iyi yaşamanıza yardımcı olabilir.
Alerji testleri, hangi alerjenlerin tetikleyici olduğunu kesin olarak bilmenize ve teşhis etmenize yardımcı olabilir. Teşhis için doktorunuz tıbbi geçmişinize bakıp, fiziksel muayene yapacak ve sizden deri prick testi veya kan testi isteyecektir.
Sizde veya çocuğunuzda alerji belirtileri varsa, basit bir alerji kan testi yaptırmak için doktorunuzla görüşebilirsiniz.
Deri prick testleri
Deri prick testleri, alerjenleri deri altına enjekte ederek alerjik reaksiyonu tetikler. Bu uyarılmış alerjik reaksiyonlar:
- Uzun süreli ve rahatsız edici olabilir
- Ciddi reaksiyon riski oluşturabilir
- Doğrulayıcı test olarak kullanılabilir
- Belirli cilt rahatsızlıkları olan hastalar için önerilmez
- Azalmış histamin reaksiyonu olan hastalar için önerilmez
Kan testleri
Kan testleri kanınızdaki alerjene özgü antikorların miktarını tespit eder ve ölçer. Kan testleri:
- Sadece bir iğne batırmayı gerektirdiği için basittir
- Reaksiyon riski olmadığından emin olunması gerekir
- İlaçlardan etkilenmez, bu nedenle testten önce ilaçları bırakmaya gerek yoktur
- Alerjenden kaçınma gibi tıbbi bir müdahaleden kaynaklanan duyarlılıktaki azalmaları izlemek için uygun bir yöntemdir
- Çocukluk çağında alerjene duyarlılık gelişimini ve seyrini takip etmek için önemli bir tanı aracıdır
- Temel sağlık hizmeti veren hekimler için kullanıma hazırdır.
- Egzama, atopik dermatit ve diğer cilt rahatsızlıklarından mustarip hastalar için uygundur.
- Özellikle dermatografizmden etkilenen bebekler ve çocuklar için pratik ve kullanışlı bir yöntemdir
Doktorunuzdan alerji için basit bir kan testi isteyin.
Alerjiler için tedaviler
Kişisel ortamınızdaki alerjiye sebep veren etkenleri ortadan kaldırın
Alerjiler tedavi edilemez, ancak yönetilebilirler. Bazen bir alerjiyi yönetmenin en iyi yolu basitçe nedenini ortadan kaldırmaktır. Alerjinize bağlı olarak şunları yapmanız gerekebilir:
- Filtrelerle ev tozunu kontrol altında tutun.
- Alerjiye neden olan gıdalardan kaçının.
- Polenlerin yoğun olduğu dönemlerde açık hava aktivitelerini sınırlandırın.
- Belirli hayvanlarla teması en aza indirin.
Reçeteli ilaç kullanın
Etkili reçeteli ilaçlar alerji belirtilerinizi çok az bir yan etkiyle azaltabilir. Herhangi bir ilaç almadan önce daima doktorunuza danışın.
İmmünoterapi alın
İmmünoterapi polenlere, toza, küfe, sporlara, hayvan tüylerine ve böceklere karşı hassasiyeti azaltabilir. Bu tedavide, doktor tarafından düzenli alerjen enjeksiyonları yapılarak hastanın çeşitli alerjenlere karşı tolerans geliştirmesi sağlanır.
Zebra Günü Kurtarıyor-Bir Çocuğun Alerji Hikâyesi
Çocuğunuzla alerji testi hakkında mı konuşuyorsunuz?
Bu eğlenceli, gerçeklerle dolu sesli kitapla çocuğunuzun korkularını yatıştırın ve alerji konusunu anlamasına yardımcı olun.
1
Pawankar R, Canonica GW, Holgate ST, Lockey RF. White book on allergy 2011-2012 executive summary. World Health Organization; 2013.
2
Asher MI, Montefort S, Björkstén B, Lai CK, Strachan DP, Weiland SK, Williams H, ISAAC Phase Three Study Group Worldwide time trends in the prevalence of symptoms of asthma, allergic rhinoconjunctivitis, and eczema in Triggers Testing Treatment Download this infographic (pdf) ALLERGY PATIENT WEBPAGE Unrestricted childhood: ISAAC phases one and three repeat multicountry cross-sectional surveys. Lancet. 2006;368(9537):733–743. doi: 10.1016/S0140-6736(06)69283-0.
3
Björkstén B, Clayton T, Ellwood P, Stewart A, Strachan D, ISAAC Phase III Study Group Worldwide time trends for symptoms of rhinitis and conjunctivitis: phase III of the inter-national study of asthma and allergies in childhood. Pediatr Allergy Immunol. 2008;19(2):110–124. doi: 10.1111/j.1399-3038.2007.00601.x.
4
Prescott SL, Pawankar R, Allen KJ, Campbell DE, Sinn JK, Fiocchi A, Ebisawa M, Sampson HA, Beyer K, Lee BW. A global survey of changing patterns of food allergy burden in children. World Allergy Organ J. 2013;6(1):21. doi: 10.1186/1939-4551-6-21.
5
Robert G. Hamilton, Kim Mudd, Mirinda Anderson White, Robert A. Wood, MD. Extension of food allergen specific IgE ranges from the ImmunoCAP to the IMMULITE systems. Ann Allergy Asthma Immunol. 2011;107:139 –144.
6
Ludman, S. W., & Boyle, R. J. (2015). Stinging Insect Allergy: Current Perspectives on Venom Immunotherapy. Journal of Asthma and Allergy, 8, 75–86. https://doi.org/10.2147/JAA.S62288
7
Asthma and Allergy Foundation of America. Available from: https://www.aafa.org/insect-allergy/#:~:text=Non%2Dstinging%20and%20non%2Dbiting,see%20with%20the%20naked%20eye
The products/features mentioned here are not commercially available in all countries. Due to regulatory reasons, their future availability cannot be guaranteed. Please contact your local Siemens Healthineers organization for more details.
Zebra Saves the Day story by Connie Mardis and Stephen Flynn. Illustrations by Henry Lutts.