RoboticsArticle

Sağlık hizmetlerinde bir sonraki sınır Tıpta robotların kullanımı - gelecek için umut vaat edici bir eğilim mi?

Philipp Grätzel von Grätz

Yayınlanma tarihi 30 Mart 2021

Sağlık hizmetlerinde robotların kullanımı tıbbı makineleştirmek değil, kaliteyi, güvenliği ve erişimi iyileştirmektir. Minimal invaziv müdahaleler bunun tipik bir örneğidir. Ancak bu eğilimin kapsama alanı çok daha geniştir.

2020 yılının başında Shanghai Jiao Tong Üniversitesi Tıbbi Robotik Bilimi Enstitüsünden Profesör Guang-Zhong Yang, COVID-19 pandemisi sırasında seyahat ederken Çin'de bir otelde birkaç gün boyunca geçici karantina altına alındığında, yemeklerini tekerlekli bir robot doğrudan otel odasına taşıdı. Robot geldiğinde cep telefonundan Yang'ı aradı. "Yemek hazır." İnsanlar arasında doğrudan temas gerekli değildi ve SARS-CoV-2 bulaşı riski yoktu.

Global bir pandemi sırasında karantina durumları robotların sağlık sisteminde nasıl iyi bir şekilde kullanılabileceğini net şekilde göstermektedir. Ancak karantina robotu yakın bir gelecekte önemli hale gelecek bir eğilimin sadece niş bir örneğidir. Son yıllarda, robotik bilimi özellikle otomotiv ve elektronik sanayilerinde üretimde dönüşüme yol açmıştır. Robotlar hizmet sektörlerini de dönüştürmeye başlıyor. Uluslararası Robot Bilimi Federasyonu (IFR) Başkanı Milton Guerry, "Hem profesyonel hem de kişisel hizmet robotlarının satışlarının güçlü şekilde artmaya devam edeceğini düşünüyoruz" diyor.

COVID-19 pandemisi robotik yardım kullanmanın sağlık hizmetine yönelik faydalarını göstermiştir. Yang "Science Robotics" dergisinde bu faydaların bir özetini sundu.[1] Örneğin yüzey dezenfeksiyon robotları mevcut olsaydı, bunlar toplu taşımayı daha güvenli kılmaya yardımcı olabilirdi. Mobil tarama robotları farklı kurumlarda insanların ateşini ölçerek gizli virüs yayılımını azaltabilirdi. Sürüntü almaya yardımcı olan diyagnostik robot sistemleri COVID-19 tanı birimlerinde sağlık çalışanlarının güvenliğini artırabilirdi. Ve minimal invaziv vasküler işlemler için sofistike cerrahi robotlar ve robotik bilimi, cerrahi ve müdahale birimlerindeki enfeksiyon risklerini azaltmak için büyük ölçekte kullanılabilirdi. Sağlık hizmetlerinde Robotik, COVID-19 pandemisinin yönetimi sırasında rutin klinik yönetim için hazır olmasa da, son yıllarda kullanımında belirgin bir artış olmuştur. Tıp alanında kullanılan robotlar, genel profesyonel hizmet robotik pazarında etkileyici bir paya sahiptir ve bu durum gelişi göstermektedir.
RoboticsTR5

Tıp alanında kullanılan robotların pazarı sadece büyümekle kalmayacak ayrıca jinekoloji ve ürolojinin dışındaki alanlara da yayılacaktır.

Roboti
Küresel ölçekte ülkeler farklı hızda robot kullanımını benimsemektedir. Örnek olarak Çin'i verirsek: Çin hükümeti yetkin ve donanımlı personel eksikliğini telafi etmek için robot bilimini bir öncelik haline getirdi; bu gerçek endüstriyel robotların yıllık kurulum sayısı ile gösterilmektedir ve bu sayı dünyadaki tüm ülkelerden daha yüksektir.



Çin'in işgücü eksikliği sağlık sisteminde özellikle kritik olup 2017'de her 1000 kişi başına düşen doktor sayısı sadece 2'dir; bu sayı OECD ülkelerinde 3,5'dur. Bu da yine robotik pazar verilerine yansımaktadır: 2018'e kıyasla dünyanın en çok kullanılan cerrahi robotlarının kurulum sayısı sekiz kattan fazla artmıştır.

<p>Peter Schardt</p>

Ama neden sağlık hizmetinde robotlar kullanılsın? Bunun üç nedeni vardır: daha iyi erişim, daha iyi sonuçlar ve standartlaştırma. Son yıllarda prostat cerrahisi, sistektomi ve özellikle kolorektal cerrahi gibi alanlarda sezgisel Da Vinci robotunun başarısı cerrahların robotik yaklaşımların faydalarının oldukça farkında olduğunu göstermektedir. Bu sadece geleneksel ve laparoskopik cerrahi için değil ayrıca endovasküler işlemler için de geçerlidir. COVID-19 pandemisi sırasında Brezilya'nın Sao Paulo şehrindeki kardiyologlar, cerrahi ekibinin virüse maruz kalmasını azaltmak için COVID-19 olan miyokart enfarktüs hastalarında robotik perkütan işlemler (PCI) kullanarak bir pilot çalışma gerçekleştirdiler. [2] Potansiyel olarak virüse maruz kalmayı azaltmanın yanında robotik platformlar özellikle işlem sırasında görüntüleme sistemlerine bağlantılı olduğunda işlemin hassasiyetinde keskin bir artış sağlamaktadır. Endovasküler işlemler için minimal invaziv bir robotik sistem kullanarak doktor çok daha hassas şekilde stent yerleştirebilmektedir. Bunun hastaya faydası vardır çünkü hassas stent yerleştirmenin uzun vadede kardiyak sonuçlarını iyileştirdiği yıllardır bilinmektedir. Robotik sistemlerin cerrahların korunması gereken küçük kan damarlarını, sinirleri veya lenf dokusunu saptayabilmelerine yardımcı olduğu gastrointestinal kanser cerrahisinde de hassasiyet artırılabilir. Son olarak robot yardımı, örneğin kateter yerleştirme sırasında koruma arkasında olmalarını sağlayarak sağlık çalışanın güvende olmasını sağlayabilir.

Kısacası, robot yardımının daha fazla kullanılmasının birden fazla seviyede faydası olabilir. Robotların kullanımı hastanelere cazip gelmektedir çünkü robotlar karmaşık işlemlere daha iyi erişim ile hastanelerin yeni bakım senaryolarını uygulayabilmelerini sağlar. Doktorlar için daha güvenlidirler, çünkü özellikle girişimsel tedavide ve intra-operatif görüntüleme gerektiren ameliyatlarda radyasyona maruz kalmayı azaltır. Ve en önemlisi, hastalar için faydalıdır çünkü daha yüksek hassasiyet ve daha iyi standartlaştırma daha iyi sonuçlar, daha az komplikasyon ve revizyon prosedürlerinde azalma sağlayacaktır.

Robotics8
Mayınları etkisiz hale getirmek? Mümkün. Araba üretmek? Kesinlikle. Ama kalbe yapılan cerrahi müdahalelere yardımcı olmak için robotları kullanmak? Kulağa bilim kurgu gibi gelebilir ancak bugünün doktorları daha doğru ve nazik çalışmak için teknolojiyi zaten kullanıyor.

Ama robotların kullanımının bir bedeli yok mu? Doktorlarımızın insan olmasını tercih etmiyor muyuz? Kalça protezi cerrahisinde yardımcı olan ilk robotik cerrahi robotlarında olduğu gibi robotlar komplikasyonlara yol açarsa? Bir başka deyişle tıbbi ve özellikle cerrahi robotlar etik açıdan nasıl değerlendirilmelidir? Herhangi bir alandaki robotlar etik açıdan nasıl değerlendirilmelidir?

Sağlık hizmetindeki robotlar ile ilgili etik tartışmaların çoğu iki konuya dayanmaktadır: risk-fayda değerlendirmesi ve robotun "otonomi" derecesi. Otonomiye ilişkin olarak: robot bazı görevleri üstlenerek ve doktorun klinik karar vermeye daha fazla odaklanmasını sağlayarak doktorun işini tamamlamaktadır. Robot doktorun "yerine geçmez". Bir makine daha iyi yaptığı küçük, hassas hareketleri gerçekleştirme açısından otonomdur ancak her zaman doktorun yeteneklerinin bir uzantısı olarak kalır. Kontrol hala doktorlardadır. Robotların performansını denetlerler.

Risk-fayda değerlendirmesi söz konusu olduğunda, bir robotik sistemin tıp alanına kolayca giremediğini akılda tutmak gerekir. Onaylanması gerekir ve faydalarını kapsamlı şekilde göstermelidir. Bu da tabii ki göründüğü kadar basit değildir. Bir makinenin tam olarak ne kadar sorumluluğu olması gerektiği, farklı tıp dallarında ve farklı sağlık hizmet senaryolarında farklı cevapları olan bir tartışmadır. Ancak temel bir gerçek vardır: Hastalar için sonuçlar, robotlar ile daha iyi hale gelir gelmez, robotları kullanmamak aslında etik dışı olabilir. 


------

Yazan Philipp Grätzel von Grätz

Philipp Grätzel von Grätz Berlin'de yaşamakta ve medikal alanda serbest gazeteci olarak çalışmaktadır. Uzmanlıkları dijitalleşme, teknoloji ve kardiyovasküler tedavidir.