Şilili pediatri uzmanı Dr. Elisa Aranda, kısa süre önce birkaç aylık bebeğinde kronik ishal sorunu olan bir anneye önemli tıbbi tavsiyelerde bulunmuştur. Bebeğin problemini beslenme kaynaklı bir alerji olarak teşhis ettikten sonra, alerjiye sebep olduğunu düşündüğü için anneye inek sütü ve benzer süt ürünlerini tüketmeyi kesmesini tavsiye etmiştir. Anne, sütü beslenmesinden çıkardıktan sonra, birkaç gün içerisinde bebeğin sindirim problemleri de ortadan kalkmıştır.
Burada sıra dışı olan şey, Dr. Aranda'nın bu teşhisi ve tavsiyeyi bebeği fiziksel olarak muayene etmeden vermiş olmasıdır. İnternet üzerinden "eHealth Sanal Ziyaret" yazılımının yardımıyla Concepcion'daki Andes Salud Kliniğinin muayene odasından 200 km uzakta Puren'de bulunan anneyle güvenli bir şekilde görüşmüştür.
Zamandan ve hastane yataklarından tasarruf
Tele sağlık sayesinde anne hem zamandan hem de bebeğini, pediatrik gastroenterolojide uzmanlaşmış Dr. Aranda'nın yanına getirme masrafından tasarruf etmiştir. Aynı zamanda doktor ve hastane de SARS-CoV-2 virüsünün yaygın olduğu ve krizin mevcut hastane yataklarını ayrıcalıklı hale getirdiği dönemde genç bir hasta kabulünden kurtulmuş oldu.
"Sanal ziyaretler, pandemi döneminde hasta ile irtibatı devam ettirmeme, zamanımı daha ekonomik kullanmama ve Şili'nin her yerinden vakaları tedavi etmeme imkan veriyor."
Alanında aranan ve saygın bir uzman olan Dr. Aranda ilk başlarda tele sağlık kullanımına karşı olduğunu kabul ederek ekliyor: "Ancak birçok farklı vaka için mükemmel bir şekilde tanı koyabildiğimi ve reçete yazabildiğimi öğrendim."
Geçen yıldan bu yana sanal görüşmelerin verimliliği ve değeri toplumu, işyerini ve hatta sağlık hizmetlerini dönüştürmeye başlamıştır. Dr. Aranda'nın Concepcion'daki hastanesi de dahil Şili'deki dört hastaneyi içeren Andes Salud Kliniğinin CEO'su Gonzalo Grebe, pandemiden önce doktorlar ve hastaların sağlık sorunlarını gidermek için büyük ölçüde yüz yüze ziyaretleri tercih ettiklerini belirtiyor.
"Pandemiden önce doktorlar ve hastalar sağlık sorunlarını gidermek için büyük ölçüde yüz yüze ziyaretleri tercih ediyordu."
Sanal ziyaretlerin yaygınlaşması
Geçtiğimiz yıl COVID-19 ile birlikte hem hastaların doktor randevuları için evlerini terk etmeye korkmaları hem de doktorların kendilerini ve hastane personelini sergilemede kaygılı olmaları sonucunda tutumlar değişti. Sonuç, sanal ziyaretlerin yaygınlaşması ve tele sağlık devrimi oldu. Fortune Business Insights araştırma şirketi, küresel tele sağlık pazarının 2019'daki 61.4 milyon ABD dolardan 2027 yılına doğru 560 milyar ABD dolarına yani neredeyse 10 katına kadar büyüyeceğini öngörmektedir. Küresel toplamın neredeyse yarısını oluşturan1 öncü Amerikan sağlık sisteminde bile sanal ziyaretler, Nisan 2019'da Amerikan sağlık sigortası taleplerinde %0,15'ten Nisan 2020'de %13'e yükselmiştir.2
13 ülkeden uzmanlar ile yapılan görüşmelerde, uzmanların büyük bir çoğunluğu COVID-19 öncesinde de tele tıp hizmetlerinin sağlık sektöründe pozitif bir etkisi olduğunu düşündüklerini belirtmişlerdir.3
Tele sağlık, doktorların zamanlarını daha güvenli ve verimli yönetmelerine yardımcı olurken hızlı büyümesini de eşit ölçüde hastaların tatmin olmasına borçludur. Şili'nin güneyinde yerleşen Chiloe adasında yaşayan iki çocuk annesi bekar bir anne ve sosyal hizmet görevlisi, tele sağlık hizmetlerine çok güveniyor. Geçen sonbahar karın ameliyatı öncesinde eHealth Sanal Ziyaret uygulaması yoluyla iki kez hazırlık konsültasyonu yaptı ve böylece daha sonra ameliyatın yapılacağı Puerto Montt'taki Andes Salud Kliniğinde yerleşen cerrahın ofisine 200 km yol kat etmekten de kaçındı.
Aslında otobüs masrafından daha fazlasından da kurtulmuş oldu. "Adamız karantina altındaydı, dolayısıyla eğer izin alıp ameliyat öncesinde doktoru ziyarete gitmiş olsaydım eve döndüğümde 14 gün kendimi izole etmem gerekecekti, bu da 2 hafta işsiz kalmam ve departmanımın da 2 hafta lidersiz kalacağı anlamına gelecekti" diye belirtiyor.
Concepcion ve Puerto Montt'a ek olarak Andes Salud, Calama ve Chillan'daki hastaneleri içerir ve toplamda 263 yatak, 14 ameliyathane ve 600 bağlı doktor bulunmaktadır.
İdeal bir tele sağlık laboratuvarı
Telekomünikasyondaki gelişmeler, akıllı telefonların her yerde bulunması ve uzaktan kontrol edilebilir cihazların geliştirilmesiyle doktorların örneğin şeker veya kalp problemi olan hastaları kablosuz olarak kontrol edebilmeleri sayesinde tele sağlığın evrimi de hızlanmıştır. Şili bu gelişmeler için ideal bir laboratuvar çünkü 4200 km uzunluğundaki ülke, kuzey ve güneyde iyi sağlık hizmetlerine sınırlı erişimi olan seyrek nüfuslu bölgeler içerdiğinden bu boşluğun doldurulması tele sağlık ile mümkün olabilir.
Andes Salud Kliniğinin yöneticileri 2018 yılında dört hastaneyi bünyelerine kattılar ve ağın erişimini genişletmek, sağlık yönetimi ve hizmetlerini modernleştirmek ve doktorları bu ağa dahil etmek için hemen "yatırım ve büyüme" sürecini başlattılar.
Yönetim devraldıktan kısa bir süre sonra Siemens Healthineers ile ortaklık kurdu ve tele sağlık yeni stratejinin ayrılmaz bir parçası haline geldi. Grebe, ilk başta doktorların tele sağlığa tepki göstermesi nedeniyle cesaretinin kırılmadığını belirtiyor. "Klinikleri doluydu ve diğer ülkelerde tele sağlığın giderek artmasına rağmen hallerinden memnunlardı. Tele sağlığın avantajları daha iyi anlaşıldığında, alışkanlıklarını kısa sürede değiştirecekleri hissine kapıldık." COVID-19 krizi sonrası bu avantajlar gittikçe daha da belirginleşti ve hastalar "hastaneleri tehlikeli yerler olarak gördüler" diyor Grebe.
Yüzde 30 ve daha da artıyor
Doktorlar ve hastalar, özellikle zihinsel sağlık, beslenme ve kronik bakım takibi gibi "orta ile düşük karmaşıklığa sahip" alanlardaki vakalarda sanal ziyaretler sayesinde giderek daha da rahatlar. Andes Salud Kliniğinin eHealth Sanal Ziyaret platformu üzerinden doktor-hasta konsültasyonlarının yüzdesi, 2020'nin başlarında sıfıra yakınken şimdilerde toplamda %30 ve artmaya devam ediyor. Sanal ziyaretler, bazı rahatsızlıklar ve acil durumlar için yüz yüze muayenelerin yerini almasa da tele sağlık COVID-19 pandemisinden daha uzun süre var olacak ve "zaman içerisinde kalıcı ve büyüyen bir kullanım" deneyimleyeceğini belirtiyor Gonzalo Grebe.
Kronik hastalığı olan hastaların neredeyse yarısı (kardiyovasküler, onkoloji, immünoloji/romatoloji), sağlık kuruluşuna gitmek yerine artık evde video konferans, çevrimiçi sohbet veya uygulamalar aracılığıyla tedavi gördüklerini bildirmiştir.4
Tele sağlık ile ilgili karşılaşılan zorluk, ekosistemini genişletmek üzerinedir. Bu amaçla Siemens Healthineers, internete uzak alanlarda erişimi artırmak ve akıllı telefonlar, tabletler ve laptoplar gibi temel donanımları ihtiyacı olan hastalara ulaşılabilir kılmak için yerel hükümetle, toplumla ve sağlık yetkilileriyle bir arada çalışmaktadır.
Şirket, Andes Salud Kliniğine eHealth Sanal Ziyaret platformu vasıtası ile tele sağlık için temel oluşturmasına yardımcı olmuştur. Grebe'nin doktorlar ve hastalar arasında yeni bir ilişki olarak adlandırdığı, olmazsa olmaz bir platform sunmaktadır. "Siemens Healthineers ile olan ortaklığımız, Andes Salud Kliniği doktorlarından oluşan grubumuzun desteğiyle Şili genelinde yüksek kaliteli hizmet sunma güvencesi vermektedir.
Dr. Aranda tele sağlık uygulamalarının büyümeye devam edeceği konusunda hemfikir. "Sanal ziyaretler, mevcut hastaları izlememe ve hatta pandemi döneminde bile yeni hastaları görmeme imkan tanıyor. Onlar iyi bir tıp için tamamlayıcılar ve burada kalmaya devam edecekler."